13. En nu...
Toms zoon Robert heeft twee keer het graf bezocht en bij de tweede keer in het gezelschap van zijn moeder en Toms weduwe Joan.
De graftekst zijn een paar kernregels uit het gedicht; "The Soldier" van Rupert Brooke.
.. there's some corner of a foreign field
That is for ever England.
In een vreemd land, gestorven in het gevecht tegen onderdrukking. De hoogste prijs betaald, opdat wij weer vrij zouden zijn. Van die -voor hem- vreemde grond werd een stukje afgestaan aan zijn Vaderland en aan hem gegeven als laatste rustplaats.
De nabestaanden van Raymund Kenedy kozen voor ;
'In loving memory of my son who gave his life that we live.
Rest in Peace'
Als tekst op de steen voor William Stuckey, komt
'Beloved in life and cherished in remembrance'
Hun Canadese familie bedenkt voor Richard Douglas Tod:
'Your memory hallowed In the land you loved'
En voor Robert Ernest Tod
'To save mankind -Yourself you scorned to save'
Omdat ze vermist geraakt zijn hebben James Leonard Richards en Eric Grainger geen graftekst. Zij worden in Engeland herdacht in het Runnymede Memorial, waar duizenden vermisten vermeld staan.
Door Corona moesten alle geplande activiteiten voor het Openluchtspektakel en herdenking voor het jaar 2020 en ook voor 2021 uitgesteld worden. Ondertussen ontdekten we dat er dus voor de omgekomen en gevonden militairen een laatste eeuwige rustplaats was geregeld. Met een gedenksteen waarop zo mogelijk, de gegevens van de militair. Hoe terecht ook een plek om elk jaar op gepaste wijze te herdenken en te bezinnen.
Maar ook ontdekten wij dat er voor die militairen die omgekomen zijn maar welke nooit weer teruggevonden zijn, zoals Leonard Richards en Eric Grainger, er hier in Nederland geen monument is, buiten monumenten voor specifieke crashes om. En dat terwijl we weten dat er bijvoorbeeld in het IJsselmeer vele tientallen, zo niet enkele honderden liggen. Ook uit recente berichten blijkt dat het nog steeds heel diep en gevoelig ligt bij nabestaanden, dat hun dierbaren vermist geraakt zijn en sindsdien, nooit weer teruggevonden zijn. Gelukkig heeft de overheid sinds een aantal jaren weer geld beschikbaar gesteld om crashsites in kaart te brengen en om die plekken waar mogelijk nog omgekomen militairen in de wrakken liggen te bergen en deze mensen een laatste rustplaats te geven. Getuige ook de in augustus 2020 opgegraven Stirling in de Markermeer. Op uitdrukkelijk verzoek van de nabestaanden is gepoogd om wat mogelijk was boven te brengen.
Toen we de plannen voor het herdenken verder uitwerkten ontstond het verlangen om voor Eric Grainger en Leonard Richards en vanuit die twee namen voor alle vermist geraakte militairen een monument op te richten in het IJsselmeer. Waarom hier? Op de vliegroutes naar het Militair Industriegebied van Noord-Duitsland waren de toren van Hindeloopen en de punt van Stavoren herkenningspunten, wanneer men over de kust landinwaarts passeerde. Daarom vonden wij Molkwerum -de plek er tussenin- een mooie plek. Als je de lengte van de Friese kustlijn meet, ook dan ligt Molkwerum zo ongeveer halverwege. En een monument mag in deze situatie in het midden staan. Centraal in de geschiedenis en centraal in ons herdenken.
Het moest wel een eindje in zee. Niet aan te raken van af de kant. Waarmee de afstand wordt uitgedrukt en gevoelsmatig het gemis zichtbaar wordt gemaakt. Het moest ook een symbool van gebrokenheid zijn. Van niet compleet zijn. En van niet thuis zijn. Een ontwerper bedacht een vleugelpunt van een vliegtuig, omhoogstekend uit het water. Een vleugel hoort daar niet. Kan niet meer functioneren en is afgebroken. Eigenlijk heel mooi uitgebeeld hoe het is met het leven van de omgekomen militair. Het leven afgebroken. Hij hoort thuis te zijn bij zijn geliefden, maar ligt hier op een plek waar hij niet hoort. Hij heeft gevlogen, over grenzen van kunnen, en de hoogste prijs betaald.
Tot uiting gebracht in het: "Nationaal Monument Missing Airmen"
Hulde en Eer aan hen die het ultieme offer gaven.